Obraz jest wart tysiąca słów. Szczególnie trudno dyskutować z tym stwierdzeniem w momencie, gdy w każdej minucie tworzone są miliony projektów graficznych, będących ilustracją czy podsumowaniem mniej lub bardziej ważnych informacji. Bibliotekarze w toku codziennej pracy zawodowej wielokrotnie spotykają się z koniecznością tworzenia różnego rodzaju projektów graficznych, z których jednym z częstszych może być plakat.

Plakat, łączący sferę użytkową - informacyjną, reklamową czy agitacyjna - i sferę użytkową, tradycyjnie kojarzony jest z materiałem drukowanym, często formatu B1 (100 x 70 cm). Współcześnie jednak myśląc o plakacie myśleć jednocześnie musimy o większej różnorodności - mniejszych wydrukach (a4 lub a3), a także materiałach cyfrowych (postach, relacjach, nagłówkach itd.) Dobrze zaprojektowany plakat bez problemu będzie umożliwiał przejście między różnymi formatami. 

O czym myślimy mówiąc o dobrze zaprojektowanym plakacie? Najogólniej można powiedzieć, że musi łączyć trzy ważne funkcje: przyciągać uwagę, przekazywać informacje i zachęcać do podjęcia działania. Spełnienie tych funkcji będzie z całą pewnością wymagało przemyślenia konstrukcji plakatu, tak żeby dobrze trafiał on do grupy odbiorców, będąc w tym spójnym we wszystkich elementach oraz był czytelny.

Łatwe budowanie projektów graficznych umożliwia rozpatrzenie czterech różnych elementów składowych plakatu: koloru, grafiki, tekstu i kompozycji (przestrzeni). Przyjrzyjmy się po kolei każdemu z nich.

Kolor

Barwa jest jednym z podstawowych sposobów komunikacji w projektach artystycznych, również tych użytkowych. Podstawowym narzędziem przywoływanym przy omawianiu kolorów jest koło barw, w którym wszystkie kolory zostały rozmieszczone na obwodzie koła. 

Pierwszą kwestią do wskazania na kole barw jest podział na kolory zimne i ciepłe. Podział ten bazuje na tym co nazywamy psychologią koloru, a co bazuje z jednej strony na naszych kulturowych wzorcach, ale też na obserwacji świata wokół. Kolorom zimnym na tej podstawie przypisuje się znaczenie emocjonalnego zdystansowania, są bardziej poważne i stonowane, jednocześnie wskazywać możemy je jako bardziej eleganckie. Kolory ciepłe to kolory bardziej emocjonalnie nasycone, dynamiczne, przyciągające również bardziej uwagę. Na tej samej zasadzie można wskazywać skojarzenia dla poszczególnych kolorów. 

Inną kwestią obecną w kole barw są kolory przeciwstawne i uzupełniające się. Kolory przeciwstawne to te, które w kole barw leżą po przeciwnych stronach, uzupełniające zaś to te leżące obok siebie. Kolory przeciwstawne - możemy wykorzystywać ich pary, trójki, a nawet czwórki - odpowiadają za nowoczesne, dynamiczne, mocno kontrastowe projekty, które dobrze sprawdzą się przy odważniejszych projektach, skierowanych do młodszych osób. Kolory uzupełniające po prostu delikatnie się uzupełniają, ponieważ są do siebie podobne (niebieski, błękitny i granat, czy różne odcienie zieleni) i dzięki tworzą spokojne, harmonijne projekty, mniej zwracające uwagę odbiorcy, ale zdecydowanie uznawane za dobrze skomponowane i statyczne. Dobrze sprawdzą się przy projektach odnoszących się do poważnych i eleganckich wydarzeń.

Doskonałym rozwiązaniem kwestii doboru kolorów są gotowe narzędzia dostępne w Internecie, na przykład te w Canvie: https://www.canva.com/colors/color-wheel/ , https://www.canva.com/colors/color-palettes/ https://www.canva.com/colors/color-palette-generator/ 

Grafika

Grafika wykorzystywana w plakacie może albo być stworzona na potrzeby danego projektu graficznego, albo być jedną z wielu już gotowych materiałów z ogólnodostępnego źródła. Oczywiście kwestią zasadniczą jest prawo do wykorzystania danego materiału w plakacie. Druga sprawa natomiast to przygotowanie grafiki. Zdecydowanie niekorzystnym rozwiązaniem jest zastosowanie prostokątnej czy kwadratowej grafiki z wyraźnie zaznaczonymi granicami, odcinającymi się od tła właściwego. Najlepszym rozwiązaniem dla grafik wykorzystywanych w plakacie jest wykorzystanie plików PNG z przezroczystym tłem albo wykonanie szparowania, czyli usunięcia tła grafiki poza głównym jej elementem. Aktualnie mamy dostępne coraz lepsze narzędzia, które takie szparowanie na bardzo dobrym poziomie wykonają za nas. 

Tekst

Zasadniczo tekst na plakacie dzielimy na trzy poziomy: tytuł, nagłówek i tekst właściwy. Każdy z tych poziomów może być wyodrębniony inną wielkością i krojem czcionki. 

W kwestii wielkości tekstu do naszej decyzji należy wybranie bazowej wartości, ale w kwestii proporcji między poziomami obecnie proponuje się korzystanie z zasady złotego podziału, wyrażonego matematyczną wartością 1,618. Tekst właściwy mnożymy razy tę wartość i otrzymujemy wyższe poziomy, lub tytuł dzielimy przez tę wartość i otrzymujemy niższe poziomy tekstu. 

Zupełnie inną kwestią jest zastosowanie krojów pisma. Tutaj wybór jest olbrzymi, ale czcionki zasadniczo dzielimy na szeryfowe - tradycyjne, poważne, klasyczne, bezszeryfowe - nowocześnie, bardziej dynamiczne, bardziej neutralne oraz ozdobne - pisane ręcznie, blokowe itd. Charakter czcionki powinien być spójny z wymową plakatu, ale także kontrastować poszczególne poziomy tekstu. Warto też pamiętać, że można wykorzystać różne rodzaje kroju (pochylony, pogrubiony). 

Kompozycja

Budowanie kompozycji plakatu odbywa się przez zaplanowane rozmieszczenie elementów graficznych i bloków tekstu. Sprawne zarządzanie przestrzenią plakatu umożliwiają dobór wielkości i kształtu grafik, podział tekstu na bloki, zróżnicowanie wyrównania bloku tekstu, wprowadzanie elementów ograniczających tekst - dymki, boxy, podkreślenia, wprowadzenie belki przeznaczonej na logotypy. 

Wyróżnić możemy trzy typy kompozycji - pionową, poziomą i ukośną. Pierwsza z nich najbardziej tradycyjna, spokojna, ale zdecydowanie mało ciekawa. Przy decyzji o pionowej kompozycji warto wprowadzać inne elementy, które wzbogacą plakat - intensywne kolory, ozdobny krój pisma, ciekawą grafikę otoczoną tekstem lub tekst otoczony grafiką. Kompozycja pozioma najczęściej wymuszona jest przez warunki zewnętrzne - format grafiki cyfrowej na stronie lub portalu czy miejsce do wywieszenia plakatu drukowanego. W układzie poziomym dobrym rozwiązaniem może być wprowadzenie dwóch, a nawet trzech symetrycznych lub asymetrycznych łamów, łączonych na przykład grafiką, które dodatkowo określą przestrzeń na plakacie. 

Zdecydowanie najbardziej dynamiczny, ale pewnie też najtrudniejszy jest układ ukośny. Zazwyczaj w takiej kompozycji główną rolę odgrywa dominująca grafika, ale można również oprzeć taki układ na odpowiednio ułożonym tekście. Dobrym rozwiązaniem w plakacie o kompozycji skośnej będzie też wykorzystanie wyrównanie tekstu do prawej, które niestety jest wykorzystywane niezasłużenie rzadko. 

Wszystkie elementy przemyślane i nakierowane na budowanie spójnego, przemyślanego przekazu do dobrze określonego odbiorcy każdorazowo zapewnią sukces przy projektowaniu dobrego plakatu. Finalnie warto jeszcze wspomnieć o jednej zasadzie. Plakat jest mocno skondensowanym komunikatem, wszystkie elementy muszą być temu podporządkowane. Dwa lub trzy kolory, kroje pisma, dwie główne grafiki są to środki wystarczające. Mniej w tym przypadku oznacza lepiej. Ta sama wskazówka dotyczy też skomponowanego na potrzeby plakatu tekstu. Krótko i treściwie - to powinna być zasada nadrzędna. Sukces murowany!