• Sceariusz
  • Publikacja: 06.05.2014
  • Edycja: 09.05.2014
  • 4 
Sposoby na tablice i ogłoszenia w bibliotece
Sposoby na tablice i ogłoszenia w bibliotece

  • Budżet działania: 100-1500 zł
  • Czas przygotowania: 1-7 dzień
  • Czas trwania: 1-30 dzień
  • Liczba organizatorów: 1-3
  • Liczba uczestników: 0
Pomysł na działanie

Na czym polegało przedsięwzięcie?

W mojej trzeciej inspiracji dotyczącej spójnej identyfikacji wizualnej, podzielę się doświadczeniami i pomysłami na wszelkiej maści tablice informacyjne i inne sposoby eksponowania bieżących komunikatów. Doświadczenia czerpię z praktyki projektowej, a także z konsultacji remontów bibliotek. Konsultacje te prowadzę od 2010 roku, najpierw w ramach Programu Rozwoju Bibliotek, a później na indywidualne zamówienia. Dobre i wystarczające miejsce na informacje w lokalu biblioteki jest jednym z pierwszorzędnych elementów wnętrza. Co to jednak znaczy dobre i wystarczające, a przede wszystkim – jak je zagospodarować?

Dlaczego warto?

Wydarzenia bieżące, ogłoszenia o akcjach czytelniczych, nowościach i nowych usługach, regulamin, cennik usług dodatkowych, przypomnienia, sezonowe życzenia…te wszystkie bieżące informacje są nam, czytelnikom, niezbędne by sprawnie poruszać się po bibliotece. Co jednak także ważne — włączają nas w życie biblioteki – miejsca kultury. Ich znaczenie staje się krytyczne dla tych z nas, którzy mają poczucie, że w znacznym stopniu „wyeksplorowali” już księgozbiór i potrzebują inspiracji lub szukają sposobu na spędzenie czasu. A jednak ogłoszenia są często ostatnią rzeczą przy urządzaniu bibliotek, o której myślimy, gdy regały, stoły, a nawet obrazy i kwiaty już mają swoje miejsce. Zdarzają się więc biblioteki pełne książek, w których skromniutkich rozmiarów korkowa tablica jest ostatnim przystankiem przed wyjściem, a z zagęszczenia notek i ornamentów z trudem wyławiać trzeba informacje. Sądzę, że wiele osób zna ten obrazek, gdy czytelnik przystaje przed tablicą, by przeczytać ogłoszenia: postoi chwilę, przeczyta ich kilka, dopóki jego uwagi nie nie rozproszy coś lub ktoś, komu np. trzeba ustąpić przejścia w wąskiej przestrzeni. Natomiast w bibliotece idealnej nie zobaczymy takiej sytuacji, bo po pierwsze – aby przeczytać, nie trzeba stać w specjalnym miejscu – ogłoszenia widoczne są z daleka, także z miejsc siedzących. Po drugie, nie trzeba długo skupiać na nich uwagi, bowiem informacje są krótkie, pojedyńcze i pojawiają się w wielu miejscach, niejako po drodze – na linii wzroku. Zawsze wtedy, kiedy są akurat potrzebne. Kilka porad jak osiągnąć taki efekt – poniżej.

W trakcie przygotowania

Na etapie przygotowań trzeba zastanowić się nad tym, jakie informacje wymagają wydobycia. Chodzi więc o przywrócenie ich kluczowego, jeśli nie najważniejszego miejsca w bibliotece. Na początku obmyślamy „co”, a dopiero potem „jak”. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w której zrobimy piękną tablicę, która do niczego nie pasuje. Lub takiej, w której mamy gotową tablicę ogłoszeń, którą zapełnimy w tydzień i wciąż będzie brakowało nam miejsca na aktualności. Przed rozpoczęciem działania warto przemyśleć trzy sprawy: zakres wraz z hierarchią ważności informacji, miejsce w bibliotece, oraz spójność z wizerunkiem biblioteki. To już także czas na pomysły, które warto zapisać, zebrać, wybrać najlepsze, by później je rozwijać i udoskonalić.

Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
  •   kartka
  •   długopis
  •   twórczy nastrój
Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
  1. Po pierwsze więc zastanówmy się nad hierarchią ważności. Odpowiedzi na te pytania w części znać możemy z pracy nad planem rozwoju biblioteki. Rezultatem powinny być propozycje nowych notek, ogłoszenia do przeformułowania, a przede wszystkim uszeregowanie informacji od najważniejszych do najmniej ważnych. Oto kluczowe pytania, na które trzeba znać odpowiedź: które usługi czy wydarzenia nie były wystarczająco znane czytelnikom? O co najczęściej czytelnicy pytają? Na co zwracać trzeba najczęściej ich uwagę? Jakie usługi, lub jaką część księgozbioru chcemy „promować”? Czy najważniejsze będą wydarzenia? Czy nowe ksero? A może najważniejsze miejsce na samym froncie przeznaczyć na pojemną kategorię „info tygodnia/miesiąca”? Jakie informacje przed lokalem i budynkiem przyciągną czytelników?
  2. Dopiero drugą w kolejności sprawą jest miejsce. A tego nigdy nie za dużo: odpowiednia przestrzeń pozwala powiększyć napisy i grafikę oraz zapewnić jej odpowiednie odstępy. Duże litery sprawiają, że ogłoszenia mogą pojawić się w nieprzydatnych inaczej miejscach: za stanowiskiem bibliotekarza lub na ścianie przed stołami komputerowymi. Oprócz głównej tablicy warto wygospodarować miejsca na ogłoszenia związane tylko i wyłącznie z księgozbiorem, komputerem, regionaliami, itp. Dobrze jest oszacować ilość miejsca przyjmując ilość znaków oraz wielkość liter (np. 3 cm). Zapewne będzie to kilka metrów kwadratowych. Wolnej powierzchni szukać będziemy na ścianach, suficie, regałach. W szczególnych przypadkach już na tym etapie można zrobić próbę widoczności (np. kalendarium na odległej od wejścia ścianie), by ustalić wielkość liter, a następnie rozrysować układ graficzny.
  3. Trzecia rzecz do przemyślenia to spójność z całością biblioteki, a więc konsekwentne zastosowanie istniejących elementów identyfikacji wizualnej (logo, kroje pisma, kolory, itp.) i wystroju wnętrz (materiały). Można też wprowadzić nowe elementy, które później będą wykorzystywane także we wzorach pism, itp. Uwaga: im więcej miejsca i większe litery tym bardziej ozdobne i delikatne kroje pisma będzie można zastosować.
W trakcie realizacji

Przede wszystkim potrzebujemy dużo wolnej powierzchni w strefie wejściowej biblioteki – najlepiej wprost naprzeciwko wejścia. Znaczenie tego miejsca można porównać do rozkładu jazdy na dworcu lub menu restauracji. Co się tu znajdzie? Przy większym księgozbiorze – kierunkowskazy oraz "legenda": zestawienie wszystkich stosowanych oznaczeń graficznych i kolorystycznych poszczególnych działów księgozbioru lub stref funkcjonalnych wnętrza. W bardziej aktywnej kulturalnie bibliotece – kalendarium lub zapowiedzi wydarzeń.

Dodatkowo wygospodarowujemy miejsce w poszczególnych funkcjonalnych częściach biblioteki: dla dzieci, dorosłych, pracowni lub kąciku komputerowym, itp. Tam zapewne kluczowe będzie opis zasad korzystania, być może pojawi się też oferta skierowana do poszczególnych grup użytkowników (np. dodatkowe zabawki w schowku, możliwość druku z komputera, itp.).

Decydujemy ostatecznie, które informacje będą najważniejsze, wybieramy kilka wielkości liter, wedle wagi informacji. Jeśli trzeba, robimy lub zamawiamy projekty graficzne oraz materiały i gotowe elementy. W końcu, w miarę potrzeby — ćwiczymy różne rodzaje odręcznej kaligrafii.

Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
  1. Klasyczna tablica ogłoszeń doczekała się wielu oryginalnych wariantów. Zwykła korkowa może być obita ładnym materiałem – jeśli nie znajdziemy gotowego wyrobu, możemy przymocować pokrycie własnego wyboru z pomocą pinezek, tapicerskiego tackera lub nawet solidnego zszywacza. Metaliczny strecz, sztruks, obiciowy welur – może to być każda mocniejsza tkanina, byle efekt był unisex! Tablica może być również kredowa, magnetyczna, lub suchościeralna. Jest też najnowszy wynalazek: kolorowa, szklana tablica suchościeralno-magnetyczna duńskiego pomysłu. Chociaż bardzo efektowna, to jednak wciąż nowość – a więc droga rzecz. Gdy budżet jest niewielki, zawsze można osiągnąć podobny efekt zamawiając u szklarza malowaną lub emaliowaną szybę z uchwytami, dokupując do kompletu odpowiedni pisak — ciemny suchościeralny lub jasny kredowy do szkła. Można także próbować podkleić od spodu blachę, by tablica przyciągała magnesy (te mocniejsze, neodymowe).
  2. Bardzo popularne ze względu na swoje walory użytkowe (duża powierzchnia!) są ściany wykończone farbą tablicową. Jeśli chcemy być wyjątkowo oryginalni, możemy taką farbą pomalować drzwi lub meble, albo zastosować dostępne od niedawna niestandardowe kolory. W każdym wypadku warto zainwestować w dobrą markę farby, by uniknąć problemów z odpadaniem. Koszt materiału wyniesie więc pewnie minimum 30-40 zł/m.kw. Tu także można pokusić się o dodatkowy podkład z farby magnetycznej, co jednak podwoi koszt. Alternatywą jest samoprzylepna folia, ale wymaga ona wyrównanego podłoża. Brudzenie ograniczymy stosując kredę niesypiącą. Duża powierzchnia ściany często umożliwi czytanie informacji z daleka – np. zza stołu, z fotela. Dlatego ten sposób stał się tak popularny!
  3. Jako uzupełnienie, zwłaszcza w poszczególnych strefach funkcjonalnych, a także na wolne miejsca na bokach regałów zastosować możemy naklejki w komplecie z pisakiem olejowym. Na naklejki dobrać trzeba odpowiedni materiał samoprzylepny – wzmocniony papier, reklamową folię PCV, itp. Przed ich zastosowaniem warto zrobić próbę – przykleić ścinek do podłoża, by sprawdzić, czy przy odklejaniu nie ma strat (np. odrywanie farby ze ściany). Więcej szczegółów w poradniku „Kierunek: biblioteka!”
  4. Najciekawszą ofertę warto przedstawić przed wejściem do biblioteki za pomocą tzw. „potykacza”. Już za niewielką kwotę możemy kupić taką wolnostojącą tablicę kredową lub z wierzchnią warstwą przezroczystego plastiku, do umieszczania papierowych ogłoszeń. Jeśli „potykacz” ma stać na dworze trzeba upewnić się, że jest do tego przeznaczony: konstrukcja jest wodo- i wiatroodporna. Jeśli tablica jest lekka, konieczne może być jej zabezpieczenie zarówno przez zwianiem, jak i kradzieżą za pomocą dyskretnej linki stalowej z zapięciem. Jeśli obawiamy się tylko wandalizmu, najczęściej wystarczy wgląd z wewnątrz budynku.
DZIEL SIĘ WIEDZĄ, MNÓŻ POMYSŁY!

Co mogło być zrobione inaczej?
  1. Oprócz funkcjonalności i czytelności ogłoszeń uznanie znajdzie zapewne ich nieformalny oraz życzliwy charakter, a także oryginalny i dowcipny przekaz. Wszystko zależy od naszej pomysłowości, zaangażowania, a czasem też zdecydowania do przełamania dotąd obowiązującej konwencji.

  2. Czytelność i dobry wygląd napisów zależy od ich wielkości, kontrastu koloru z tłem, jak i kroju pisma. Pismo ręczne, litery ozdobne, pisane cienką linią wymagają większego rozmiaru.

  3. Piktogramy i oznaczenia kolorystyczne są pomocne, gdy wiemy co oznaczają. Nie ma ustalonej konwencji znaków oznaczających poszczególne rodzaje zbiorów ani stref funkcjonalnych. Dlatego tak ważne jest umieszczenie przy wejściu "legendy" - haseł tłumaczących piktogramy.

Informacje dodatkowe

Pomysłowa grafika: http://fallingflannelboards.files.wordpress.com/2013/01/mustache-book-display.jpg Przykład życzliwego komunikatu w miejsce obcesowego regulaminu. Niestety, prima aprilis: http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,15728735,W_koncu_brak_zakazow____to_tak_piekne__ze_az_nieprawdopodobne_.html Ładna, gotowa tablica kredowa, niestety nie za duża: http://www.dobreprojekty-sklep.com/tablice/8-tablica-kredowa.html Pomysły na tablice wyściełane materiałem: http://www.pinterest.com/pin/257057091202004428/ http://www.pinterest.com/pin/170433167118029959/ Kolorowa farba tablicowa: http://benjaminmoore.pl/produkty/nowosci/chalkboard-paint-308-1349.html http://artykulydlaplastykow.pl/pl/c/Farby-tablicowe-Pebeo-Ardoise/245 Farby tablicowe: porównanie, pomysły: http://strefadzienna.wordpress.com/2013/08/02/farba-tablicowa-inspirujaca-i-uzyteczna-2/ Szklane tablice suchościeralno-magnetyczne: http://provisual.pl/tablica-szklana-45x45cm-intensywnie-zielona-suchoscieralna-magnetyczna.html http://www.agawa.pl/tablica-szklana-magnetyczna-biala-630-x-490-mm-84941-744-52476.html tablice magnetyczne – inspiracje: http://www.zano.pl/mala-architektura/katalog/tablice-informacyjne/tablica-bus-08-020 Magnesy neodymowe tak tanie, że nie żal podzielić się nimi z młodzieżą: http://www.magnesy.eu/magnesy-stale-g-230.html Ładne i tanie potykacze: http://potykacze-4m.pl/ Przykład eleganckiego potykacza: http://reklamownia.eu/potykacz-z-drewna-artykul22510.html Przykład elementu stolarskiego na zamówienie – dbałość o materiał i detal: http://blog.tinkeringmonkey_score.com/gallery/?album=1