-
Sceariusz
-
Publikacja: 19.03.2014
-
Edycja: 19.03.2014
-
3
-
- Budżet działania: 0 zł
- Czas przygotowania: 1 dzień
- Czas trwania: 1 dzień
- Liczba organizatorów: 1
- Liczba uczestników: 5-20
Od jakiegoś czasu podczas szkoleń czy spotkań coraz częściej spotykamy się z tzw. „kontraktem”. Bywa iż kontrakt traktowany jest przez niektórych jako nowa moda lub coś sztucznego, co trudno zaproponować w grupie osób znających się od dawna i przestrzegających zasad kultury osobistej.
Chciałabym tą inspiracją przedstawić kontrakt jako istotne narzędzie pracy facylitatora/ki ale także warunek dobrego samopoczucia każdego uczestnika/czki spotkania. Pod pojęciem kontrakt rozumiem ustalenie zasad współpracy, wzajemnych relacji podczas spotkania. Jest wiele sytuacji społecznych, w których do tego by czuć się swobodnie potrzebujemy znać reguły w nich panujące. Tak jest w sklepie, pracy, na dworcu, lotnisku. Tak jest też w sytuacji, którą jest spotkanie w bibliotece.
Do tego by spotkanie mogło osiągnąć założony cel wymagane jest zapewnienie odpowiednich warunków. Warunki te odnoszą się zarówno do kwestii organizacyjnych: odpowiednie pomieszczenie, materiały a także do samopoczucia uczestników/czek warunkującego ich zaangażowanie w spotkanie. Często idąc na spotkanie mamy obawy jak ono przebiegnie, jacy ludzie przyjdą, czy uda nam się porozumieć. Jednocześnie chcemy, aby spotkanie zrealizowało nasze cele, przebiegło bez zakłóceń. Temu też służy kontrakt – określeniu zakresu spotkania, ustaleniu zasad wzajemnego odnoszenia się do siebie i wyjaśnieniu kwestii organizacyjnych.
Wspólne wypracowanie kontraktu może rozpoczynać każde spotkanie zespołu, spotkanie z dziećmi, seniorami. Kontrakt to świetne narzędzie rozpoczynające burzę mózgów czy debatę typu oksfordzkiego.
Kontrakt służący uczestnikom/czkom i przebiegowi spotkania, zawiera najczęściej 3 obszary: merytoryczny zakres spotkania, zasady dotyczące wzajemnych relacji, komunikowania się oraz kwestie organizacyjno-techniczne.
Wspólne ustalenie warunków niezbędnych do pracy daje wymierne korzyści wszystkim osobom zawierającym kontrakt. Warto tworzyć kontrakt zarówno przed spotkaniami trwającymi 1-2 godziny jak i cyklem spotkań.
Wspólne wypracowywanie kontraktu zachęca uczestników/czki do aktywnego udziału, daje im poczucie wpływu na przebieg spotkania, daje poczucie bezpieczeństwa a jego treść jest bardzo istotnym kierunkowskazem wyznaczającym to, w jaki sposób dojść do celu.
Jeśli osoba prowadząca spotkanie czy szkolenie stoi na straży przestrzegania tych warunków, uczestnicy/czki czują zaufanie do niej i poczucie współodpowiedzialności a więc i zaangażowanie w spotkanie, wzmacnia się.
- Kontrakt można wypracować od początku wspólnie, całą grupą lub uzyskać akceptację i uzupełnienie proponowanych przez siebie zasad.
Wspólne wypracowywanie zasad szczególnie polecam kiedy pracujemy z grupą przez dłuższy okres czasu, spotykamy się w jakimś cyklu. Poniżej przedstawiamy taki sposób tworzenia kontraktu.
Jeśli spotkanie trwa krótko 45 min do 1,5 godziny i mamy wiele zagadnień do omówienia, można posłużyć się propozycją kontraktu podaną w podręczniku „DOBRE SPOTKANIE. Jak to zrobić?”, strona 23. Ważne jest aby wyjaśnić proponowane zapisy, oraz dać uczestnikom możliwość wprowadzenia dodatkowych zasad. Kiedy wszystkie kwestie zostaną wyjaśnione i uzupełnione, spytaj uczestników o zgodę na ich przestrzeganie. Jeśli ją wyrażą - kontrakt jest zaakceptowany i staje się własnością grupy.
Grupowe wypracowanie kontraktu:
Znajdź miejsce na początku spotkania na wypracowanie kontraktu. Może to być tuż po przedstawieniu się wszystkich osób uczestniczących. Zasady można wypracować w różnorodny sposób: może być to tradycyjna rundka albo praca w podgrupach, można poprowadzić dyskusję na ten temat. Można też poprosić każdą osobę aby wypisała proponowane przez siebie zasady na małych karteczkach. Twoim zadaniem jest wtedy zebranie tych karteczek, przedstawienie zgłoszonych propozycji i wspólnie z grupą ustalenie ostatecznych zapisów.
-
Więcej na temat kontraktu możesz przeczytać w podręczniku „DOBRE SPOTKANIE. Jak to zrobić?” na stronie 22-23: http://www.biblioteki.org/pl/spotkanie/podrecznik
W ramach kontraktu warto pytać grupę o jej potrzeby podczas spotkania, wspólnie ustalać, które zagadnienia są najważniejsze, doprecyzowywać tematykę, określić metody pracy. Dzięki temu uczestnicy/czki mają poczucie wpływu na przebieg spotkania. Od pierwszych chwil są też zachęcani do brania odpowiedzialności za wspólną pracę.
Ważnym obszarem kontraktu jest ustalenie zasad komunikowania się i wzajemnego odnoszenia się do siebie: po imieniu czy pani/pan, zabierania głosu (forma sygnalizowania), wzajemnego umożliwiania sobie wypowiedzenia się (nie przerywanie, słuchanie tego co mówią inni, mówienia pojedynczo).
Istotne jest też nazwanie postaw służących dobrej współpracy np.: nieocenianie wypowiedzi; uznanie, że możemy mieć różne zdania na jakiś temat; szukanie pozytywnych rozwiązań. Mimo, że często wydaje się nam, że są to zasady tzw. „dobrego wychowania”, warto na początku spotkania jasno je nazywać i uwspólnić ich rozumienie.
W ramach kontraktu warto ustalić kwestie organizacyjno –techniczne takie jak: godziny pracy, a więc kiedy będą przerwy a kiedy skończy się spotkanie, czy można pić/jeść podczas spotkania, czy i kiedy odbieramy telefony.
Ważne żeby w kontrakcie znalazły się też kwestie związane z regulaminem pracy biblioteki lub zapewnieniem bezpieczeństwa uczestnikom np. dzieciom. Często kwestie te nie podlegają dyskusji ale ważne aby zostały przypomniane i zapisane.
Pamiętaj, by każda zasada została zapisana na flipcharcie.
-
Kartka papieru (flipchart, papier pakowy)
-
Mazaki
-
- kiedy przejdziesz do wypracowywania kontraktu powiedz osobom uczestniczącym w Twoim spotkaniu, po co wypracowujecie kontrakt,
-
- podkreśl, że każda osoba może powiedzieć na czym jej zależy;
-
- zwracaj uwagę aby zasady dotyczyły wszystkich obszarów ważnych dla efektywnego przebiegu pracy i dobrych, wzajemnych relacji
-
- każda osoba musi wyrazić zgodę na to by zasada została przyjęta
-
- powiedz, że zapraszasz wszystkich do przestrzegania ustalonych zasad i reagowania jeśliby któraś z nich została złamana
-
- kiedy zasady są przekraczane nie wahaj się odwołać do kontraktu. Zachęcam Was do tego szczególnie w sytuacjach, które dotyczą spóźnień (zaczynaj punktualnie), przerywania sobie wzajemnie przez uczestników/czki wypowiedzi (pilnuj kolejności wypowiadania się), oceniania (używaj języka pozytywnego, posługuj się faktami nie opiniami).
Kiedy wszystkie zasady pracy zostaną już zapisane i umieszczone w widocznym miejscu, poproś, by wszystkie osoby podpisały się pod kontraktem.
Kiedy ktoś się spóźni, przedstaw mu/jej ustalone zasady, zapytaj czy się z nimi zgadza? Czy chciałby/ałaby coś dodać. Następnie poproś, by podpisał/a się pod zasadami. Jeśli w trakcie spotkania pojawi się sytuacja, której kontrakt nie może rozwiązać, zapytaj uczestników/czki czy chcieliby/ałyby dodać nową zasadę do kontraktu
Po zakończonym spotkaniu dokonaj analizy na ile pomocny w realizacji spotkania był kontrakt. Co ci pomagało a co ci przeszkadzało w spotkaniu, co mogłeś/aś rozwiązać przy użyciu kontraktu.
Zachęcaj uczestników/czki do aktywności podczas ustalania kontraktu. Warto by dzięki niemu poczuli, iż mają wpływ na przebieg spotkania.
9