Podejmowanie decyzji to długi i skomplikowany proces. Towarzyszy mu często obawa o to, czy się nie mylimy, czy decyzja będzie najlepszym rozwiązaniem danego problemu i jakie przyniesie konsekwencje. To co zazwyczaj pomaga w podejmowaniu decyzji to przyjrzenie się naszemu problemowi z różnych perspektyw, przemyślenie różnych scenariuszy. Dlatego też dzielimy się naszym problemem z przyjaciółmi lub specjalistami: prawnikiem, psychologiem, doradcą finansowym. Chcę dziś zaproponować Wam metodę pracy pomocną w grupowym podejmowaniu decyzji. Jest nią dyskusja przy użyciu sześciu kapeluszy myślowych Edwarda de Bono.

W metodzie tej przyglądamy się problemowi z sześciu perspektyw:

• perspektywy danych i faktów dotyczących zagadnienia;
• perspektywy emocji i odczuć towarzyszących myśleniu o danym zagadnieniu;
• perspektywy optymistycznej: szans i argumentów „za”;
• perspektywy myślenia w czarnych barwach o zagadnieniu, tzw. czarnym scenariuszu;
• perspektywy myślenia kreatywnego innowacyjnego – rozwijającego danego zagadnienie.

Dzięki możliwości przyjrzenia się danemu zagadnieniu z tych różnych perspektyw: zalet, wad, korzyści, słabych stron, mocnych stron, szans, zagrożeń, grupa ma możliwość podjęcia świadomej decyzji.

Większości ludzi znana jest analiza SWOT, która ukazuje różne strony problemu. Kapelusze de Bono włączają jednak w analizę towarzyszące problemowi myślenie emocjami, które kojarzą się nam z poruszanym tematem.

Poza tym każdą z wymienionych perspektyw przyjmuje każdy uczestnik/czka dyskusji.

Dużą wartością stosowania kapeluszy de Bono jest to, że każdy/a uczestnik/czka dyskusji przyjmuje na pewien czas każdą perspektywę. Oznacza to, iż osoba na co dzień posiadająca dość krytyczny ogląd świata jest zachęcana do spojrzenia na sprawę w optymistyczny sposób, a osoba która preferuje podejmowanie decyzji w oparciu o dane i fakty może przyjrzeć się zagadnieniu pod kątem towarzyszących sprawie emocji. Tego typu przyglądanie się problemom zwiększa świadomość na jakiej podstawie podejmujemy decyzje, co jest nam bliższe, jakie są powody naszych decyzji, jakie towarzyszą im wartości czy cele.

Wspólne przyglądanie się problemom, mam tutaj na myśli zespołowe, czy to w bibliotece czy instytucji kultury czy też organizacji pozarządowej, integruje zespół, daje mu poczucie wpływu na bieg spraw.

Pozwala także wypowiedzieć się każdej osobie, indywidualnie.

Rolą osoby prowadzącej jest kierowanie dyskusją, koordynacja zmian kolorów kapeluszy a więc perspektywy myślenia, dbanie o to, by zakończona praca w jednej perspektywie nie była kontynuowana przy innym kapeluszu. Osoba prowadząca nie musi być znawcą tematu.

Warto zwrócić uwagę na kolejność kapeluszy. Pamiętaj, by jeśli temat wywołuje emocje, od razu ich wysłuchać, a więc włożyć kapelusz czerwony. Dalej kolejność będzie taka jak przedstawiona powyżej. Kapelusz żółty zawsze występuje przed kapeluszem czarnym.