Pomysł na działanie

Na czym polegało przedsięwzięcie?

Informacja dla bibliotekarzy III rundy PRB: projekt modelowy kariera zawodowa

Celem projektu jest stworzenie w bibliotece przestrzeni, w której młodzi ludzie – zastanawiający się nad swoją przyszłością edukacyjną i zawodową – będą mogli poszukać odpowiedzi na pytania: Gdzie uczyć się dalej? Jaki wybrać zawód? Jak przygotować się do wejścia na rynek pracy? Biblioteka stanie się miejscem oferującym:

• poradniki, literaturę fachową, prasę i dostęp do informacji i narzędzi związanych z poznawaniem własnego potencjału zawodowego, zawodami, metodami poszukiwania pracy, pisaniem CV, przygotowywaniem się do rozmowy kwalifikacyjnej itp., • informacje nt. oferty instytucji rynku pracy funkcjonujących w regionie, • kontakt z doradcą zawodowym, przedstawicielami zawodów i pracodawcami w celu dobrego przygotowania się do wejścia na rynek pracy.

Działania w ramach projektu obejmują:

• prowadzenie w bibliotece czytelniczo-multimedialnego działu pt. „Kariera zawodowa”, który będzie gromadził różnego typu zasoby (drukowane, multimedialne, internetowe) związane z rynkiem pracy, • promowanie tych zasobów, tak aby adresaci o nich wiedzieli i czuli się zachęceni do odwiedzania biblioteki, np. w formie tablicy, w Internecie (np. na stronie biblioteki) itp., • organizację cyklu trzech warsztatów z doradcą zawodowym i spotkań z przedstawicielami zawodów i/lub pracodawców dla grupy młodych ludzi (uczniów ostatnich i przedostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych, maturzystów, absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, maturzystów, absolwentów szkół ponadgimnazjalnych).

Dlaczego warto?

Realia polskiego rynku pracy mocno odbiegają od stereotypów, jakimi się posługujemy. Wiele kierunków kształcenia (szczególnie wyższego) w coraz większym stopniu staje się hobby – lub drogą dla osób nieprzeciętnie zdolnych, które myślą o karierze naukowców i pedagogów. Bardzo istotne jest zdobywanie doświadczeń zawodowych już w młodym wieku, bo dla pracodawców bogate doświadczenie ma nieporównywalnie większe znaczenie niż dyplom ukończenia nawet najlepszej uczelni. Jednocześnie ani szkoły, ani publiczne instytucje na ogół nie pomagają (albo pomagają w zbyt małym zakresie) młodym ludziom i ich rodzicom w podejmowaniu racjonalnych decyzji – ocenie predyspozycji zawodowych, skonfrontowania zainteresowań z możliwościami kariery itd. Tą lukę można przynajmniej częściowo wypełnić, czyniąc z biblioteki punkt, w którym jeśli nawet nie znajdziemy wszystkich informacji na nurtujące nas pytania, to przynajmniej dowiemy się, gdzie ich szukać lub gdzie znaleźć profesjonalną pomoc. Dodatkową korzyścią jest utrzymanie przez bibliotekę kontaktu z osobami młodymi, będącymi w wieku, w którym często przestają odwiedzać jej podwoje.

W trakcie przygotowania

Na etapie przygotowania ważne jest przede wszystkim zbadanie potrzeb mieszkańców w powyższym obszarze tematycznym, sprawdzenie na ile tego typu projekt jest potrzebny i czego najbardziej potrzebowali by jego odbiorcy. To również czas przygotowania wszystkiego, co potem będzie im udostępniane i co będzie służyć promocji nowej oferty biblioteki. Trzeba rozeznać możliwości i nawiązać współpracę z doradcą zawodowym lub trenerem, który poprowadzi warsztaty z zakresu planowania kariery zawodowej. Równolegle należy znaleźć chętnych przedstawicieli zawodów i/lub pracodawców, którzy wezmą udział w spotkaniu z młodymi ludźmi. Konieczne jest uzgodnienie z prowadzącymi i gośćmi szczegółowego programu warsztatów i spotkań, ewentualnych materiałów dla uczestników, spraw organizacyjnych (np. miejsca, godzin, poczęstunku itp.) i formalnych (np. wynagrodzenie doradcy zawodowego, chyba że będzie wydelegowany przez urząd pracy, inną instytucję lub podejmie się udziału w projekcie jako wolontariusz). Na tym etapie trzeba też przygotować wszystko, co będzie potrzebne do prowadzenia promocji i rekrutacji.

Proponujemy powołanie zespołu projektowego (jeśli w Waszej bibliotece pracuje więcej niż jeden bibliotekarz) i podzielenie zadań, które wymieniamy niżej. Sprawdźcie, czy wszystkie mają uzasadnienie w Waszym projekcie. Być może zidentyfikujecie dodatkowe zadania. Bardzo ważne, aby jasne było, kto jest koordynatorem projektu, spinającym wszystkie zadania (powinien to być bibliotekarz).

Czas realizacji etapu przygotowań: 1-2 miesiące.

Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
  •   Chęć do podjęcia działań związanych z rynkiem pracy
  •   Pomysłowość i otwartość na współpracę z młodymi ludźmi
  •   Stanowisko pracy dla bibliotekarza, wyposażone w: komputer z dostępem do Internetu, drukarkę, kserokopiarkę, telefon, materiały biurowe
  •   Kilka półek lub regał na książki, prasę itp. o tematyce rynku pracy
  •   Tablica ścienna (w celu wywieszania wydrukowanych materiałów), najlepiej w pobliżu w/w regału
  •   Komputer z dostępem do Internetu – dla użytkowników, najlepiej w pobliżu w/w regału
  •   Strona internetowa biblioteki i/lub inne miejsce w Internecie (np. profil na Facebooku), w którym biblioteka zamieszcza swoje ogłoszenia
Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
  1. Przemyślenie szczegółowej KONCEPCJI PROJEKTU. Jeśli projekt będzie realizowany z pomocą grantu, to nawet jeśli szczegóły zostały już zaplanowane we wniosku o przyznanie grantu, warto jeszcze raz przyjrzeć się im, zweryfikować aktualność i doprecyzować to, co mało jasne.
  2. Powołanie ZESPOŁU PROJEKTU – jeśli projekt będzie realizowany przez więcej niż jedną osobę – i PODZIAŁ ZADAŃ. Należy zorganizować spotkanie, które zainauguruje prace projektowe. Być może członkowie zespołu wpadną na jakieś dodatkowe pomysły, usprawnienia lub konieczne zadania. Należy uzgodnić i wypisać, co będzie do zrobienia, przyjąć deklarację osób do wykonywania poszczególnych zadań, ustalić szczegóły i daty, zrobić listę kontaktową (e-mail, telefon – jeśli w zespole jest osoba spoza biblioteki), a po spotkaniu rozesłać podjęte ustalenia. Rolę koordynatora projektu powinien pełnić pracownik biblioteki. Jeśli to możliwe, do zespołu warto zaprosić osobę spoza biblioteki, która zna się na tematyce rynku pracy (np. doradcę zawodowego z powiatowego urzędu pracy), ale nie jest to konieczne. Z taką osobą można by konsultować ważniejsze sprawy merytoryczne.
  3. Przygotowanie i przeprowadzenie BADAŃ POTRZEB MIESZKAŃCÓW w obszarze przygotowania do wejścia na rynek pracy. Posłużyć temu mogą np. ankiety wypełniane przez użytkowników biblioteki (papierowe lub elektroniczne, np. przesyłane mailem lub na stronie oferującej anonimowe badanie opinii). Inny sposób to rozmowy z młodymi mieszkańcami. Ciekawe pomysły na zbadanie potrzeb mieszkańców znajdziesz w publikacji „Zrób to sam” (http://e.org.pl/publikacje/zrobtosam.pdf).
  4. Przejrzenie obecnych ZASOBÓW BIBLIOTEKI związanych z tematyką rynku pracy (książkowych, prasowych, multimedialnych itp.) oraz zaplanowanie i pozyskanie nowych zasobów z uwzględnieniem zbadanych potrzeb mieszkańców (biblioteka może je sfinansować np. ze środków grantu, a część zdobyć bezpłatnie, np. broszury z urzędu pracy lub organizacji pozarządowej – jeśli takie są dostępne). Warto tutaj też przemyśleć, w jaki sposób biblioteka będzie dbać o ich aktualizację. W załączniku znajdziesz kilka wskazówek.
  5. URZĄDZENIE MIEJSCA na czytelniczo-multimedialny dział tematyczny pt. „Kariera zawodowa” (można go też nazwać inaczej) i przeniesienie do niego zasobów. Może to być regał lub fragment regału, dobrze oznaczony, ze swobodnym dostępem. Dobrze by było, gdyby widoczne były pierwsze strony okładek przynajmniej części książek. Obok (lub w innym słusznym miejscu) może zawisnąć tablica na aktualności i swego rodzaju reklamę zasobów. Byłoby idealnie, gdyby w pobliżu stał komputer z dostępem do Internetu. W komputerze powinny znaleźć się zasoby elektroniczne, np. lista linków do stron internetowych, narzędzi itp. Dla użytkownika będzie najwygodniej, jeśli wszystko będzie w jednym miejscu. O aranżacji przestrzeni w bibliotece możesz poczytać w publikacji „Biblioteka. Małe pomysły na wielkie zmiany” (http://frsi.org.pl/biblioteka-male-pomysly-na-wielkie-zmiany/).
  6. Nawiązanie współpracy z DORADCĄ ZAWODOWYM lub TRENEREM, który poprowadzi warsztaty. W załączniku znajdziesz kilka wskazówek. To także ostatni moment, aby rozeznać możliwości i nawiązać współpracę kilkoma PRZEDSTAWICIELAMI ZAWODÓW i/lub PRACODAWCAMI, którzy wezmą udział w spotkaniu.
  7. Zaplanowanie i przygotowanie CYKLU WARSZTATÓW I SPOTKAŃ – wspólnie z osobą, która je poprowadzi. Planując warsztaty/spotkania, trzeba koniecznie zastanowić się nad potrzebami odbiorców, do których będą one skierowane (inne potrzeby mogą mieć uczniowie liceum, a inne uczniowie szkoły zawodowej). Zazwyczaj trudno jest odpowiedzieć na potrzeby wszystkich grup na raz, dlatego najlepiej zadedykować cykl jednej określonej grupie i tym kierować się, rekrutując uczestników. W załączniku znajdziesz przykładowy PROGRAM i kilka ważnych wskazówek.
  8. Zaplanowanie i przygotowanie PROMOCJI ZASOBÓW oraz REKRUTACJI UCZESTNIKÓW spotkań i warsztatów – jak biblioteka zamierza dotrzeć do mieszkańców i zachęcić ich do korzystania z nowej oferty, jakich narzędzi użyje, co musi zakupić i ile to może kosztować, jak będzie przebiegać promocja i rekrutacja w czasie. Warto się zastanowić, JAK najskuteczniej dotrzeć do interesującej nas grupy, gdzie można ich spotkać (w banku, sklepie, urzędzie gminy…). To czas, w którym należy przygotować pierwsze teksty i inne materiały do uruchomienia pierwszej fazy promocji i rekrutacji. Warto pomyśleć o krótkim, acz ujmującym wszystkie najważniejsze sprawy, regulaminie uczestnictwa w spotkaniach i warsztatach.
W trakcie realizacji

Rozpoczynając ten etap, biblioteka ma już przygotowane miejsce, służące osobom zastanawiającym się nad wyborem kierunku kształcenia/zawodu lub przygotowującym się do wejścia na rynek pracy (regał z wystawionymi książkami, prasą i innymi zasobami drukowanymi, tablicę z aktualnościami i komputer z dostępem do Internetu, wyposażony w odpowiednie materiały). Biblioteka ma też zaplanowany cykl warsztatów i spotkań oraz przygotowaną strategię promocji i rekrutacji wraz z materiałami „na start”.

Teraz czas na realizację takich działań, jak: promocja nowej oferty biblioteki, rekrutacja uczestników oraz przeprowadzenie warsztatów i spotkań.

Czas realizacji tego etapu: 3-5 miesięcy. Po tym czasie, choć projekt formalnie się zakończy, warto kontynuować udostępnianie i promowanie działu „Moje finanse”.

Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
  •   Opracowany POMYSŁ NA ZACHĘCENIE MIESZKAŃCÓW do udziału w projekcie i rekrutację.
  •   DORADCA ZAWODOWY lub TRENER, który przeprowadzi warsztaty.
  •   Kilku PRZEDSTAWICIELI ZAWODÓW i/lub PRACODAWCÓW, którzy wezmą udział w spotkaniu w charakterze gości. Powinni znać datę spotkania, jego tematykę (przykładowe pytania, jakie mogą paść) oraz potwierdzić swój udział.
  •   KOMPUTERY z dostępem do Internetu DLA UCZESTNIKÓW (w bibliotece i/lub w domu). Będą one wykorzystywane m.in. w celu korzystania z serwisu www.praca-enter.pl, w tym narzędzia „Twój potencjał” oraz przeglądania zgromadzonych przez bibliotekę linków do stron internetowych lub narzędzi multimedialnych.
  •   SALA NA WARSZTATY I SPOTKANIA, odpowiednio wyposażone, najlepiej w bibliotece.
  •   MATERIAŁY DO WARSZTATÓW opracowane przez trenera, które zostaną powielone przez bibliotekę (chyba że trener dostarczy komplet dla każdego uczestnika; jeśli tak, zadbaj o komplet dla biblioteki).
  •   Opracowany SPOSÓB ORGANIZACJI DZIAŁU CZYTELNICZO-MULTIMEDIALNEGO. W czasie trwania projektu to na pracownikach biblioteki będzie ciążył obowiązek kompletowania materiałów czytelniczo-multimedialnych. Na etapie realizacji warto uzupełniać zasoby zgromadzone w czasie przygotowań. Warto w ten proces włączyć uczestników, którzy w ten sposób będą mogli poszerzyć swoją wiedzę.
Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
  1. PROMOCJA NOWEJ OFERTY związanej z karierą zawodową. To zadanie, które potrwa do końca projektu, a właściwie warto będzie je kontynuować po jego zakończeniu. Promocja ta będzie miała charakter taki, jak zaplanujesz. Może oznaczać np. drukowanie fragmentów ciekawych artykułów czy książek, a następnie wywieszanie ich na tablicy, na stronie www, na Facebooku, w lokalnej gazetce itp. w celu zachęcenia mieszkańców do przyjścia do biblioteki i zapoznania się z nimi, wypożyczenia książki, zajrzenia do bibliotecznego komputera itp. Promocja może też oznaczać wywieszanie lub publikowanie ogłoszeń nt. ciekawych narzędzi internetowych, bezpłatnych kursów e-learningowych dostępnych w Internecie czy wiadomości z regionu/kraju. W ten sposób promocja łączy się z USŁUGAMI INFORMACYJNYMI biblioteki. Inny przykład takiej promocji to otwarte spotkanie informacyjne dla mieszkańców, na którym biblioteka prezentuje swoją ofertę, a jednocześnie przekazuje ciekawe informacje. W celu promowania projektu i nowej oferty warto podjąć współpracę z lokalnymi instytucjami, takimi jak urząd gminy/miasta, powiatowe urzędy pracy, starostwa itp.
  2. UDOSTĘPNIENIE mieszkańcom DZIAŁU „KARIERA ZAWODOWA”, tj. wspomnianego wyżej miejsca z regałem, tablicą informacyjną i komputerem z dostępem do Internetu. Dział powinien być udostępniony, zanim pójdzie w świat informacja, że jest gotowy. Bardzo ważne jest aktualizowanie informacji (np. ogłoszeń wywieszanych na tablicy) i ich cykliczne zmienianie (np. raz w tygodniu, raz na dwa tygodnie). W miarę możliwości warto monitorować, ilu użytkowników korzysta z działu. Dział może być uzupełniany przez cały okres realizacji projektu.
  3. REKRUTACJA UCZESTNIKÓW, którzy wezmą udział w cyklu warsztatów i spotkań. Zazębia się z promocją.
  4. PRZYGOTOWANIE ORGANIZACYJNE warsztatów i spotkań, tj. przygotowanie odpowiedniej sali i wyposażenia, ustawienie krzeseł, druk, powielenie lub zakup materiałów szkoleniowych, przygotowanie poczęstunku dla uczestników.
  5. PRZEPROWADZENIE CYKLU WARSZTATÓW I SPOTKAŃ zgodnie z określonym wcześniej harmonogramem. W ramach promocji warto nagłaśniać spotkania, warsztaty i inne wydarzenia, które się odbyły w związku z projektem.
  6. EWALUACJA, a więc badanie, na ile osiągane są cele projektu, na ile jakość oferowanych usług jest zadowalająca i przede wszystkim, na ile projekt odpowiada na potrzeby mieszkańców. Ewentualnie, co w projekcie musiałoby się pojawić, żeby te potrzeby były spełnione. Takie badania (np. w formie sondaży, ankiet, wywiadów, niekoniecznie sformalizowanych) warto przeprowadzać jeszcze w trakcie trwania projektu, aby można było zareagować, wdrażając działania doskonalące. Warto przeprowadzić ewaluację także po zakończeniu każdego spotkania/warsztatu i na koniec całego cyklu, a także na koniec całego projektu.
  7. Fakultatywnie: ODROCZONA EWALUACJA PROJEKTU. Chodzi tu głównie o weryfikację jakiś czas po zakończeniu projektu (np. 3 miesiące później), ilu uczestników dokonało wyboru zawodu, kierunku kształcenia albo starało się o pracę i na ile pomógł im w tym projekt biblioteki.
Po zakończeniu

Kończąc projekt, warto dokonać jego podsumowania. Jeśli przy projekcie pracował zespół ludzi, warto zrobić zebranie i pozwolić każdemu się wypowiedzieć, co jego zdaniem było sukcesem, co można kontynuować, a co wymagałoby innego podejścia. Takie świadome wyciąganie wniosków bardzo rozwija potencjał organizacji.

Warto wziąć pod uwagę takie aspekty jak:

• wyniki rozeznania zainteresowania wśród mieszkańców i ich potrzeb na etapie przygotowań, • wyniki ewaluacji prowadzonej w trakcie i na zakończenie projektu, • wnioski z obserwacji i doświadczeń każdego członka zespołu, • co się sprawdziło, co jest sukcesem projektu, • kto i w jaki sposób korzysta z zasobów działu „Kariera zawodowa”, co jest najbardziej popularne, czego brakuje, czy inne ważne instytucje w miejscowości wiedzą, że w bibliotece takie zasoby są dostępne, • co biblioteka i bibliotekarze mogą i chcą kontynuować, ewentualnie pod jakim warunkiem, w jakiej formie, • co można zrobić lepiej w przyszłości, • co jako biblioteka i bibliotekarze uzyskaliście dzięki projektowi.

Podsumowanie projektu powinno mieć formę pisemną, np. notatki, z której pracownicy Twojej biblioteki będą mogli skorzystać w przyszłości, przygotowując się do realizacji podobnego projektu. Może to być też np. teczka z wnioskami, które jako zespół wyciągnęliście w trakcie projektu, namiarami na trenerów, zapiskami z negocjacji cenowych czy programami spotkań. Warto zapobiec zagubieniu lub zapomnieniu cennych informacji i doświadczeń.

Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
  •   Zebrany na etapie realizacji materiał ewaluacyjny (ankiety, notatki z rozmów, wywiadów itp.).
  •   Pomysł na podsumowanie projektu i utrwalenie istotnych informacji, które mogą się przydać w przyszłości.
Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
  1. Spotkanie zespołu projektu w celu podsumowania.
  2. Napisanie notatki, sprawozdania lub raportu.
  3. Zgromadzenie w jednym miejscu wszystkich wypracowanych w projekcie materiałów.
  4. Podzielenie się z innymi swoim doświadczeniem na portalu labib.pl.
  5. Promocja rezultatów projektu. Warto się zastanowić, kto byłby zainteresowany informacją z zrealizowanym projekcie.
DZIEL SIĘ WIEDZĄ, MNÓŻ POMYSŁY!

Co mogło być zrobione inaczej?

Zaproponowane powyżej rozwiązania, w tym program cyklu warsztatów i spotkań, można dowolnie modyfikować, choć zmiany w samym programie warto skonsultować z doradcą zawodowym lub trenerem.

Jednym z alternatywnych rozwiązań (dla zaproponowanego cyklu warsztatów i spotkań) jest nawiązanie współpracy z Mobilnym Centrum Informacji Zawodowej (http://ohp.pl/index.php?id=64), prowadzonym przez Ochotnicze Hufce Pracy w każdym mieście będącym obecnie lub w przeszłości miastem wojewódzkim. Mobilne Centrum to bus, który przyjeżdża w dowolne miejsce (może przyjechać też do biblioteki), przywodzi materiały i specjalistów doradztwa zawodowego, którzy mogą poprowadzić spotkanie z młodzieżą.

Inne podejście do zaadresowanie projektu do innych odbiorców, np. mieszkańców w średnim wieku, którzy mają potrzebę zmiany zawodu.

Kolejne urozmaicenie, to otwarcie spotkania z przedstawicielami zawodów i/lub pracodawcami dla osób, które nie uczestniczą w warsztatach. O ile uczestników warsztatów nie powinno być więcej niż 16 (ze względów metodycznych), o tyle uczestników spotkania może być więcej.

Warto zwrócić uwagę, co można kontynuować bez dodatkowego wsparcia grantowego. Biblioteka będzie wyposażona w niezbędne zasoby, nie tylko materialne (dział tematyczny), ale też kompetencyjne (wiedzę, umiejętności i doświadczenie bibliotekarzy, umożliwiające aktualizację działu i organizację wydarzeń). Warsztaty w ramach projektu mogą zainicjować stałe, np. comiesięczne spotkania z pracodawcami czy przedstawicielami zawodów. Każdy miesiąc mógłby być dedykowany innej grupie zawodowej lub tematowi.

Informacje dodatkowe

Organizując warsztaty czy spotkania z gośćmi (pracodawcami, przedstawicielami zawodów) warto wziąć pod uwagę to, że tak goście, jak i potencjalni uczestnicy, będą mieli swoje preferencje, jeśli chodzi o termin takich spotkań. Godziny w samym środku dnia pracy/zajęć szkolnych mogą być niepraktyczne – prawdopodobnie najlepszym wyborem byłyby godziny popołudniowe lub wieczorne, ewentualnie weekendy.

Prowadząc dział tematyczny „Kariera zawodowa”, warto by przynajmniej jeden bibliotekarz dobrze znał jego zasoby, tzn. co gdzie można znaleźć, w czym poszczególne poradniki mogą pomóc, z której strony internetowej warto skorzystać, co ciekawego można na niej znaleźć itp. Dzięki temu będzie mógł być przewodnikiem po dziale tematycznym dla młodych mieszkańców, którzy w odpowiedzi na promocję przyjdą do biblioteki, by skorzystać z nowej oferty.

Godnym polecenia serwisem, pomagającym w poznawaniu swojego potencjału i zawodów, jest www.praca-enter.pl i zawarte w nim bezpłatne narzędzie „Twój potencjał”, o którym od strony metodycznej można poczytać w „Przewodniku po serwisie praca-enter.pl” – znajdziesz go tutaj: http://rynekpracy.org/files/1bezrobocie.org.pl/public/RozPRACUJ_to_z_biblioteka/Przewodnik_po_praca-enter.pl.pdf

Autorzy inspiracji: Łukasz Komuda, Sławomir Cabajewski