• Sceariusz
  • Publikacja: 14.04.2016
  • Edycja: 14.04.2016
  • 0 
"Jak w domu..." - warsztat metodą dramy, dotyczący sytuacji uchodźców
  • Budżet działania: 0 zł
  • Czas przygotowania: 1-2 dzień
  • Czas trwania: 1 dzień
  • Liczba organizatorów: 1-2
  • Liczba uczestników: 12-20
Pomysł na działanie
Na czym polegało przedsięwzięcie?

Proponowany warsztat skierowany jest do młodzieży ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych (14-18 lat) i opiera się na technikach dramowych. Warsztat musi być prowadzony przez osobę doświadczoną i mającą kompetencje w prowadzeniu zajęć metodami warsztatowymi i dramowymi.

Scenariusz opracowany przez Olgę Stobiecką-Rozmiarek (Stowarzyszenie Praktyków Dramy STOP-KLATKA) w ramach realizacji zadania "Ogólnopolski kongres bibliotek: Włącz różnorodność!", dofinansowanego ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Kultura – Interwencje 2015.​

Zdjęcie: Ogólnopolski kongres bibliotek: Włącz różnorodność! / Archiwum Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego / fot. Katarzyna Piądłowska, fotosynteza.net.pl

Dlaczego warto?

Warsztat ma na celu:

• kształtowanie empatii i zrozumienia dla sytuacji uchodźców;

• poszerzanie świadomości i wiedzy na temat sytuacji uchodźców;

• pobudzenie do refleksji: Co mogę zrobić w związku z przyjazdem uchodźców do Polski?

W trakcie przygotowania

Osoba prowadząca powinna:

• posiadać umiejętność moderowania warsztatu i pracy z grupą;

• uważnie podążać za grupą, wsłuchując się w nią, obserwując, dając przestrzeń do ekspresji i wypowiedzenia się wszystkim chętnym;

• posiadać wiedzę na temat migracji i uchodźstwa;

• rozumieć istotę procesu dramowego i mieć w sobie gotowość do zastosowania technik dramowych.

W trakcie realizacji

Warsztat ułożony jest w ciąg, którego każdy kolejny element ma ważną, określoną funkcję.

CZĘŚĆ I – WPROWADZAJĄCA (45 min.) składa się z wprowadzenia i rozgrzewki dramowej, czyli ważnej części warsztatu, która przygotuje grupę do pracy z ciałem, emocjami, pomaga się skoncentrować, wprowadza w temat.

CZĘŚĆ II – PROCES DRAMOWY (40 min.): Po rozgrzewce grupa jest już gotowa do wejścia w zasadniczą część warsztatu.

CZĘŚĆ III – ZAMYKAJĄCA (50 min.)

Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
  •   Wolna przestrzeń do rozgrzewki dramowej i ustawiania pomników w grupach.
  •   Miejsce do siedzenia (krzesła lub poduchy).
  •   Duże kartki (np. flipchartowe) i markery.
  •   Kartki A4 i długopisy.
  •   Wydrukowane lub przygotowane własnoręcznie plakaty z cytatami z wybranych artykułów z mediów (wystarczy wpisać w wyszukiwarce internetowej hasła: "uchodźcy z Syrii", "imigranci w Polsce", "demonstracje przeciwko imigrantom", "nie dla imigrantów").
  •   Sprzęt do odsłuchania fragmentów z audycji z Internetu.
Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
  1. 1. Wprowadzenie do programu warsztatu i poznanie się osób uczestniczących (10 min.). Proponowane ćwiczenie: Każda osoba uczestnicząca – stojąc w kręgu – wypowiada swoje imię i pokazuje (w formie gestu), co lubi robić w domu ( np. czytać, grać w gry komputerowe, gotować, prasować, oglądać telewizję). Cała grupa powtarza imiona i gesty kolejnych osób.
  2. "Domy i mieszkańcy" (5 min.): Osoby uczestniczące dzielą się na trzyosobowe zespoły. Dwie osoby chwytają się za ręce uniesione w górze, tworząc dom; trzecia osoba stoi w środku i jest jego mieszkańcem. Na początku osoba prowadząca staje na środku sali i podaje jedno z trzech haseł: domy, mieszkańcy, przeprowadzka. Na hasło DOMY – osoby tworzące dom zostawiają swojego lokatora i szukają nowego. Ten, kto zostanie bez domu podaje kolejne hasło. Na hasło MIESZKAŃCY – mieszkańcy szukają nowego domu. Na hasło PRZEPROWADZKA wszyscy zmieniają swoje funkcje: lokatorzy tworzą domy, domy stają się lokatorami. Osoba, która pozostaje bez domu zawsze podaje kolejne hasło.
  3. "Zajmowanie przestrzeni" (4 min.): Grupa chodzi po sali. Zadaniem grupy jest równomierne zajmowanie przestrzeni – tak, by nie było pustych przestrzeni. Na klaśnięcie osoby prowadzącej grupa zatrzymuje się w miejscu i sprawdza, czy udało się proporcjonalnie zająć wolną przestrzeń. Można podjąć 3-4 próby rozstawienia się.
  4. "Trójkąty" (3 min.): Grupa chodzi po sali; każda osoba wybiera sobie w myśli dwie inne osoby z sali, nie mówiąc im o tym. Na klaśnięcie osoby prowadzącej trzeba zacząć chodzić tak, by z wybranymi osobami tworzyć trójkąt równoramienny; osoba prowadząca może zmieniać tempo chodzenia: wolniej, szybciej.
  5. "Tarcza i bomba" (3 min.): Grupa spaceruje po sali. Etap I: Każdy w myśli wybiera sobie jedną osobę, która jest bombą. Na sygnał osoby prowadzącej należy chodzić tak, aby być jak najdalej od swojej bomby, bo przecież może wybuchnąć. Etap II: Osoba prowadząca prosi, by bez ujawniania wybrać jeszcze drugą osobę, która będzie tarczą. Należy chodzić dość blisko swojej tarczy. Etap III: Należy chodzić tak, by tarcza była na linii z bombą i przed nią chroniła, bo bomba w każdym momencie może wybuchnąć.
  6. Omówienie ćwiczenia (10 min.): Pytania do uczestników: Jakie macie wrażenia z tego ćwiczenia? Jakie odczucia towarzyszyły wam w tym ćwiczeniu? Jak się czuliście w momencie wybrania bomby i w sytuacji uciekania przed nią? Jak na etapie II czułaś/czułeś się z tarczą? Jakie wrażenie zrobił ostatni etap – chodzenie z tarczą chroniącą przed bombą? Kto w życiu codziennym jest waszą tarczą albo bombą? Jaką sytuację z życia codziennego przypomina wam to ćwiczenie? Co to ćwiczenie przypomina ci w kontekście uchodźców i sytuacji w Syrii?
  7. "Pomniki indywidualne" (3 min.): Osoba prowadząca zaprasza osoby uczestniczące do kręgu. Wszyscy stoją twarzą na zewnątrz kręgu. Na klaśnięcie każdy odwraca się do środka kręgu i zastyga w indywidualnym pomniku, obrazującym wybrane przez siebie hasło. Propozycje haseł: szczęście, smutek, podróż, inny, nadzieja, ciekawość, radość.
  8. "Pomniki grupowe" (7 min): Osoba prowadząca dzieli osoby uczestniczące na grupy ok. 6-7 osobowe. Każda z grup ma odpowiedzieć na pytanie: Czym jest dla was dom? Po chwili rozmowy grupa buduje ze swoich ciał pomnik obrazujący wnioski z rozmowy. Pomnik może wydawać dźwięki, ale nie komentuje tego, co robi. Widownia (reszta grupy) omawia to, co widzi. Osoba prowadząca rozmawia z grupą o tym, co jest ważne w tworzeniu domu, na czym polega jego istota, funkcja.
  9. Wizualizacja – ćwiczenie indywidualne (2 min.): Każda osoba uczestnicząca zajmuje dowolne miejsce w przestrzeni, siada wygodnie, może zamknąć oczy. Osoba prowadząca zaczyna opowiadać: Jesteś w swoim domu, miejscu zamieszkania. Jak wygląda to miejsce? Co ci się w nim podoba? Jakie czujesz zapachy? Jakie są twoje trzy ulubione przedmioty, które są dla ciebie ważne i które w razie przeprowadzki zabrałbyś ze sobą? Otwórz oczy, usiądź z jednym sąsiadem/sąsiadką i powiedzcie sobie, co to za przedmioty.
  10. Rozmowa w parach (2 min.): Osoby uczestniczące wymieniają się w parach informacjami o przedmiotach, które by zabrały podczas przeprowadzki.
  11. Wprowadzenie historii – c.d. wizualizacji (5 min.): Osoba prowadząca prosi o zakończenie rozmów w parach i o powrót do wyobrażenia swego domu. Kontynuuje historię: Pewnego słonecznego dnia wszystko się zmienia. Trwające od miesięcy zamieszki przerodziły się w regularną wojnę. Codziennie słyszysz bombardowania i strzelanie. Codziennie dowiadujesz się, że ktoś z sąsiedztwa jest ranny. Władze ogłosiły wojnę domową. Jedno z twoich rodziców traci pracę, zarobki drugiej osoby nie starczają na podstawowe potrzeby. Wszystko drożeje. Twoja rodzina podejmuje decyzję o ucieczce z kraju. Czujesz rosnący niepokój. Dziadkowie, kuzynki i kuzyni zostają. Wyjazd ma mieć miejsce w nocy. Możesz zabrać tylko jedną osobistą rzecz – co to będzie?
  12. Odegranie scenki improwizacyjnej – Rodzinne spotkanie (5 min.): Osoby uczestniczące otwierają oczy i łączą się w trójki (może być też jedna para). Wewnątrz grup osoby dzielą się na rodziców i dziecko. Każda grupa spontanicznie podejmuje decyzję, kto wciela się w jaką rolę. Rodzina (dwójka dorosłych i dziecko) odgrywa scenkę: Dorosły A jest absolutnie za ucieczką, Dorosły B nie jest przekonany. Dziecko w czasie rozmowy dzieli się swoją dowolnie wybraną opinią. Na hasło AKCJA grupki równocześnie rozpoczynają improwizację.
  13. Osoba prowadząca kontynuuje narrację (3 min.): Ruszacie w podróż… podróż w nieznane. Nie jest to bezpieczna podróż. Jest ciasno, ciemno, niewygodnie, brakuje jedzenia i picia. Osoba prowadząca odtwarza fragment reportażu „Dlaczego Basel musiał uciec do Europy?”, dostępnego pod adresem: www.polskieradio.pl/9/325/Artykul/1516814,Dlaczego-Basel-musial-uciec-do-Europy (od 02:06 do 03:08).
  14. Powitanie w nowym kraju (5 min.): Osoba prowadząca kontynuuje: Po wielu trudach podróży powoli zbliżacie się do upragnionego celu. Mieszkańcy kraju docelowego spodziewali się was i przygotowali dla was powitanie, z którym możecie się teraz zapoznać. Osoba prowadząca zaprasza do spaceru i zapoznania się z treścią plakatów leżących na podłodze. Na plakatach wypisane są cytaty i wrażenia uchodźców już mieszkających w Polsce. Artykuły i zdjęcia dotyczą aktualnego nastawienia przyjmującej społeczności do uchodźców – można przygotować nagłówki z gazet, fragmenty artykułów z Internetu, plakaty i zdjęcia. Wykorzystane artykuły czy cytaty mają pokazać nastroje społeczne oraz obecną interpretację wydarzeń. Warto je rozłożyć na całej podłodze lub rozwiesić na ścianach, by wszyscy w tym samym czasie chodzili i czytali przygotowane teksty.
  15. Pierwsze wrażenia po przybyciu do kraju (15 min.): Osoba prowadząca dzieli grupę na zespoły 5- lub 6-osobowe. Każda z grup omawia swoje wrażenia związane z tym, co właśnie przeczytała. Po dyskusji każdy zespół ustawia ze swoich ciał pomnik pokazujący, jak mogą się czuć uchodźcy w nowym miejscu. Osoba prowadząca przechodzi od pomnika do pomnika i omawia każdy nich z pozostałymi uczestnikami: Co widzicie? Co przedstawia ten pomnik? Warto zastosować technikę eksploracji pomników – strumień myśli. Osoba – widz podchodzi do wybranej osoby z pomnika i kładzie rękę na jej ramieniu. W ten sposób „włącza” tę osobę i osoba ta zaczyna mówić, co myśli. Strumień odczuć włącza się podobnie, za pomocą dotknięcia ramienia. Tym razem dotknięta osoba z pomnika mówi o tym, co czuje w danej sytuacji. Osoba prowadząca w czasie dzielenia się interpretacjami pomników wypisuje pojawiające się wątki na jeden plakat.
  16. Wyjście z roli (3 min.): Przywołanie swojego imienia to ważna część pracy dramą w celu bezpiecznego zamknięcia procesu. Osoby uczestniczące stoją w kręgu. Klaszczą trzykrotnie w dłonie i jednocześnie wykrzykują swoje imię.
  17. Klucz do domu – kreatywne pisanie wiersza (25 min.): Każda osoba uczestnicząca otrzymuje kartkę A4 i długopis. Etap I: Osoba prowadząca prosi, aby każdy narysował klucz do domu, w którym jest miejsce dla każdego. Jak wygląda taki symboliczny klucz? Etap II: Osoby uczestniczące zapraszane są do indywidualnej burzy mózgu: Wypisz hasła mówiące o tym, czego potrzeba, aby otworzyć drzwi miasta, szkoły, domu obcej, różniącej się od nas osoby. Czego potrzebuje Twoja klasa, społeczność szkolna, czego potrzebujesz Ty, by powitać i wesprzeć obcych przyjezdnych w nowej rzeczywistości? Jak otworzyć ludzkie serca i głowy? Etap III: Osoba prowadząca prosi osoby uczestniczące, aby na podstawie wypisanych przez siebie haseł napisały wiersz. Uczestnicy w parach odczytują sobie wiersze. Następnie każdy, kto ma na to ochotę, wiesza swój wiersz na ścianie.
  18. Podsumowanie – miniwykład (20 min.). Warto poruszyć następujące zagadnienia: Na czym polega istota spotkania międzykulturowego? Jakie są fakty i mity odnośnie uchodźców? Kim jest uchodźca, a kim migrant? Jakie są prognozy dotyczące przyjęcia grupy uchodźców w Polsce? Jakie czekają nas wyzwania? Sytuacja uchodźców w Polsce w nawiązaniu do teorii góry lodowej.
  19. Zakończenie zajęć (5 min.): Osoba prowadząca zachęca osoby uczestniczące do podsumowania go w jednym zdaniu: Jaki był dla Ciebie ten warsztat? Jak się czułaś/czułeś w tej opowieści o uchodźcach? Co dał Ci ten warsztat?
DZIEL SIĘ WIEDZĄ, MNÓŻ POMYSŁY!
Informacje dodatkowe

Warsztat musi być prowadzony przez osobę doświadczoną i mającą kompetencje w prowadzeniu zajęć metodami warsztatowymi i dramowymi.

Warto pracować w duecie prowadzących, by wspierać się nawzajem.

Jeśli nie ma możliwości odsłuchania reportażu z Internetu, można spisać kluczowe zdania i odczytać je na głos.

Ćwiczenie „Tarcza i bomba” można wykonać tylko z grupą, która nie doświadczyła bezpośrednio wojny (wyklucza to możliwość udziału uchodźczyń i uchodźców w tym ćwiczeniu).

Warto dowiedzieć się więcej na temat grupy, która przyjdzie na warsztat (np. jeśli na warsztat przyjdzie klasa – wstępnie omówić scenariusz z jej wychowawcą).

W przypadku klasy dobrze jest ustalić z nauczycielem kontynuację pracy nad tematem i omówienie tego doświadczenia kilka dni po warsztacie. Warto zadać pytania takie jak: Co zrobimy dla budowania dobrej, przyjaznej i otwartej atmosfery w klasie? Czy jesteśmy gotowi na przyjęcie do naszej klasy kogoś "nowego" – dziecka będącego uchodźcą, cudzoziemcem czy może migrantem polskiego pochodzenia , który po kilku latach emigracji wraca do kraju?

Źródła wiedzy, materiałów i inspiracji znajdziesz w scenariuszu zamieszczonym w serwisie biblioteki.org.

Bogna Mrozowska
pofile

 60 

INNE WPISY INSPIRATORA