Podstawowe informacje o ewolucji książki na przestrzeni dziejów znamy zpewnie wszyscy, krótkie odświeżenie proponuję w postaciu krótkiego filmu na YouTube: https://youtu.be/F2jMXnn7wTk.

Mam wrażenie, że od czasu rysunków naskalnych, które były pierwotną formą książki, zatoczyliśmy koło i wracamy do epoki obrazkowej. Powyższy filmik dociera tylko do e-booków i książek przestrzennych. A to dopiero czubek góry lodowej....

Współczesna książka, to, poza papierem, który tak naprawdę ma się bardzo dobrze, to także e-booki, audiobooki, książki w formie aplikacji na urządzenia mobilne, hybrydowe, interaktywne i multimedialne, ale i selfpublishing, twórczości w mediach społecznościowych i sporo więcej! To także biblioteki i repozytoria cyfrowe.

Książka współczesna to nie tylko sama jej treść podana w dowolnej formie (lub e-formie), ale cała jej otoczka: gry, gadżety, grupy dyskusyjne, twórczość fanowska - całe wielkie fandomy, czyli społeczności fanów.

E-booki

O e-bookach powiedziano już chyba wszystko, więc ja tylko skrótowo przypomnę, że są to ksiązki w postaci elektronicznej, sprowadzone do swojej treści. Poznajemy je po formatach, czyli po tej nazwie pliku, która występuje po kropce: epub, mobi, pdf - w tych postaciach kupujemy, czy pobieramy elektorniczne wersje książek na swoje czytniki, urządzenia mobilne lub komputery/laptopy. Otwierane są przez standardowe, dedykowane tym formatom programy. Istnieją jednak również dedykowane aplikacje, np. Woblink http://woblink.com/, czy Legimi http://www.legimi.pl/ stworzone przez księgarnie internetowe zajmujące się sprzedażą książek tylko w wersji 'e'. W tym przypadku pobrane stamtąd publikacje można czytać tylko w dedykowanej aplikacji.

Biblioteki cyfrowe

Wolne Lektury https://wolnelektury.pl/

(także audiobooki https://wolnelektury.pl/katalog/audiobooki/)

Biblioteka cyfrowa oferująca książki z szeroko rozumianego kanonu lektur. Można je czytać online lub pobierać we wspomnianych już formatach epub, mobi i pdf. Oprócz książek oferuje narzędzia dydaktyczne w postaci scenariuszy zajęć polonistycznych, słowników oraz cudowny Leśmianator: https://wolnelektury.pl/lesmianator/, dzięki któremu możemy stworzyć wiersz jednym kliknięciem oraz miksować własne utwory na podstawie poezji dostępnych w Wolnych Lekturach.

Polona https://polona.pl/

Cudowne dziecko Biblioteki Narodowej, czyli jej wersja cyfrowa, do której trafiają zdigitalizowane skarby z czeluści bibliotecznych magazynów. Nie tylko książki, ale i nuty, reprodukcje, widokówki, czasopisma itp. Gromadzone dla wygody w kolekcje - np. Sienkiewicz, poświęcona patronowi bieżacego roku. Książki w Polonie nie są tylko cyfrową treścią - mamy dostęp do skanów wraz z okładkami, stronami tytułowymi, pieczątkai, widzimy wszelkie cechy indywidualne i uszkodzenia poszczególnych pozycji, co sprawia wrażenie obcowania z prawdziwą książką. Dlatego też są dostępne tylko na stronie internetowej, nie można ich pobrać w formatach cyfowych. Polona umożliwia założenie konta, dodawanie zakładek do czytanych pozycji i sporządzanie kolekcji przeczytanych książek. Z biblioteką powiązany jest także blog oraz fantastyczne narzędzie, którym jest Polona Typo: http://typo.polona.pl/pl/ umożliwiające tworzyć własne napisy z zeskanowanych czcionek.

Federacja Bibliotek Cyfrowych http://fbc.pionier.net.pl/

Podobnie jak Polona, skupia jednak zdigitalizowane zbiory wszystkich polskich bibliotek cyfrowych. Gdy jakiś czas temu otrzymała ładny i intuicyjny wygląd, korzystanie z niej jest przyjemnością.

Bardziej naukowe biblioteki cyfrowe, to IBUK Libra, Academica, czy Nasbi, ale to już temat na całkiem osobny wpis.

Jeszcze bardziej nowocześnie

Książka konwergencyjna, czy też hybrydowa - to wydanie zbiorowe w postaci książki, audiobooka oraz aplikacji, które proponuje Fundacja Festina Lente http://festina-lente.pl/. Jak czytamy na ich stronie

Papierowa książka jest nośnikiem informacji o niepodważalnym znaczeniu dla naszej kultury i cywilizacji, zaś nowe technologie stały się integralnym elementem naszej codzienności: pracy oraz odpoczynku.

Książka hybrydowa łączy w sobie zalety obu tych sfer:

wysokiej klasy sztukę wydawnicząinteraktywność multimedialnej technologii mobilnejNasze publikacje hybrydowe to:

pięknie wykonana książka papierową w twardej oprawie,ilustracje najlepszych rysowników,audiobook czytany przez najbardziej lubianych polskich aktorów (Piotr Fronczewski, Artur Barciś i inni),interaktywna aplikacja mobilna z grami, zabawami oraz dostępem do treści w każdej sytuacji.Książka hybrydowa to nowatorski sposób połączenia różnych zasobów dostępnych na rynku wydawniczym w zupełnie nowym produkcie. Jest dla nas czymś oczywistym, że koszt takiego pakietu nie powinien przekraczać ceny zwykłej książki, a treści cyfrowe być zawsze w zasięgu ręki.

A jak to wygląda, najlepiej zobaczyć w trailerach ich publikacji na YouTube: https://youtu.be/8pPal9LUZXI

**Virtual reality (wirtualna rzeczywistość) **

Trwają plany, by wydawać książki w wersji na okulary do rozszerzonej rzyeczywistości. O jednym z nich możecie poczytać tu:

http://booklips.pl/newsy/arabski-wydawca-opublikowal-pierwsza-na-swiecie-ksiazke-do-czytania-w-wirtualnej-rzeczywistosci/

Dla mnie to chyba jednak szczyt lenistwa, że czytając nie muszę ruszać ręką ani okiem, bo tekst sam przefruwa przed moimi źrenicami :)

Augmented reality (rozszerzona rzeczywistość)

Istnieją aplikacje, jak np. TAP2C http://www.tap2c.com/pl/, po zainstalowaniu których z książek możemy wycisnąć więcej - po najechaniu okiem kamery smartfona lub tabletu z odpaloną aplikacją na specjalne miejsca na kartkach (tzw. markery) możemy zobaczyć dodatkowe treści, np. galerie zdjęć czy filmy, co powoduje, że papierowa publikacja staje się multimedialna. Z tego konkretnego rozwiązania korzysta dziennik "Kurier Szczeciński", spotkała się z nim też w "Blondynce w Japonii" Beaty Pawlikowskiej. A aplikacji wykorzystujących rozszerzoną rzeczywistość jest o wiele więcej.

Cyfrowe bywa ulotne

Typowy przypadek ulotności nowych form spotkał wykorzystującą rozszerzoną rzeczywistośc pozycję "Szczecin. Przedodnik dla dzieci". O ile papierowa książka trwa i ma się dobrze, funkcjonuje również poświęcona jej strona internetowa http://szczecin.kidsguide.pl/, o tyle wirtualny świat odpalany za pomocą aplikacji Junaio już nie istnieje. Co się stało? Prawdopodobnie skończyło się finansowanie na płacenie dalszego abonamentu za nią....

Słuchowo i nietypowo

Słuchowiska, niegdyś bardzo popularne w radio, obecnie przeżywają renesans - w odświeżonej formie! Wydawnictwo Sound Tropez wzięło się za tworzenie słuchowisk,,, komiksów! Sztuka typowo wizualna, łącząca obraz i tekst, otrzymała formę czysto dźwiękową - z doskonałym efektem! Dowód znajdziecie pod tym linkiem na YouTube: https://youtu.be/ukvIA0vlwj0. Obejrzyjcie koniecznie do końca!

Konwergencja

Konwergencja to przenikanie się nawzajem różnych mediów i nośników, oddziaływanie ich na siebie nawzajem. Telewizja jest inspirowana przez internet, powstają gry na podstawie książek, a na podstawie gier opowiadania, a narzędzia do publikacji online, momo, że cyfrowe, często są wstawiane w graficzne wyobrażenie kartek papieru. Wszystko się nawzajem nakręca.

W tym duchu zaszalało wydawnictwo Allegro, które w swoim projekcie Legendy polskie , w którym odświeża polskie legendy i dopasowuje do troszkę starszego niż standardowo użytkownika, zdecydowało się na równoległe wypuszczanie e-booków napisanych przez pierwsze pióra współczesnej literatury polskiej, audiobooków czytanych przez profesjonalistóworaz filmów krótkometrażowych stworzonych przez Tomka Bagińskiego. Projekt jest fantastyczny, przeczytałam wszystkie e-booki i obejrzałam wszystkie filmy, gorąco polecam. Strona projektu: http://legendy.allegro.pl/

Ale bywa o wiele dziwniej!

Istnieją książki, które powstają w całości na Facebooku (możecie o jednej z nich poczytać tu: http://www.nowiny24.pl/reportaze/art/6156649,plomien-smierci-ksiazka-napisana-na-facebooku,id,t.html)

Można wydrukować twitty w formie książki! Wystarczy się zalogować na swoje konto za pośrednictwem http://tweetbook.in/

Powstała książka stworzona w całości z kodów QR. Stworzył ją Andrzej Głowacki i zatytułował “Archetypura czasu”. O idei jej powstania możecie przeczytać na fanpage'u: https://www.facebook.com/archetyptura/about/

Blogi i reszta ferajny

Warto pamiętać, że wiele utworów, zwłaszcza fanowskich, powstaje w internecie. Niegdyś głównym miejscem takiej twórczości były blogi. Na nich młodzi twórcy pisali utwory własne oraz fanowskie, osadzone w realiach ulubionych światów przedstawionych, albo oddające hołd ulubionym bohaterom. Krążą plotki, że "50 twarzy Greya" napisała w internecie fanka sagi "Zmierzch". Wszyscy wiemy, że skończyło się to wydaniem bestsellera, więc warto śledzić takie zjawiska.

Obecnie społeczności fanów i twórców mogą pisać w przestrzeni dedykowanych serwisów społecznościowych, wchodzić relację z innymi, komentować, wymieniać się uwagami, realnie wpływać na fabułę nowo powstających utworów. Przykładem takiej przestrzeni jest Wattpad: https://www.wattpad.com/

Twórcy wybierający tworzenie opowiadań, w których czytający mogą decydować o świecie przedstawionym. zrzeszają się na platfromach takich jak ta: http://samequizy.pl/opowiadanie

Być może nie wszystkie z nich są wysokich lotów, ale czy na naszych płkach bibliotecznych stoją sami nobliści?

Zamiast zakończenia - parę pomysłów gdzie znaleźć coś za darmo

Ponieważ ten tekst to tylko wierzchołek góry lodowej, nie pokuszę się o jego podsumowanie. Proszę Was za to o uwagi w komantarzach o czym zapomniałam i jakie inne przykłady nietypowych form ksiązki Wy polecacie. Na zachętę - ksiązki oczywiście!

Darmowe ebooki:

http://eksiazki.az.pl/darmowe-ebooki/

Darmowe audiobooki:

Audiotekahttps://www.youtube.com/channel/UCVjI9qa2ETvjiXPggoKJFsA